28 Απρίλη Παγκόσμια Μέρα Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία 2023

ΤΩΡΑ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΔΟΥΛΕΙΑΣ

Συναδέλφισσες, συνάδελφοι,

Το έγκλημα στα Τέμπη με τους 57 νεκρούς, μεταξύ αυτών και πολλών εργαζόμενων, οι εκατόμβες νεκρών και σακατεμένων στους χώρους δουλειάς, οι εκατοντάδες εργαζόμενοι, θύματα επαγγελματικών ασθενειών όπως καρκίνος, καρδιοπάθειες, μυοσκελετικές και ψυχικές παθήσεις και άλλα προβλήματα υγείας, θα συνεχιστούν αν οι εργαζόμενοι δεν πάρουμε την τύχη μας στα χέρια μας.

Ακόμη και από τα επίσημα στοιχεία, που είναι ελλιπή, στη χώρα μας κατά μέσο όρο κάθε εβδομάδα 2 εργαζόμενοι πεθαίνουν στο χώρο δουλειάς  “από εργατικά δυστυχήματα”! Από το 2000 μέχρι σήμερα ο αριθμός των νεκρών εργαζομένων ξεπερνά τους 2.200, ενώ πολλαπλάσιος είναι ο αριθμός των σακατεμένων! Οι επαγγελματικές ασθένειες θερίζουν, αλλά συνεχίζουν να μην καταγράφονται στην Ελλάδα.

Για τα εργατικά ατυχήματα και τις επαγγελματικές ασθένειες δε φταίει η κακιά η ώρα. Η αιτία είναι η ίδια αιτία που οδήγησε σε τραγωδίες όπως το δυστύχημα στα Τέμπη, την πυρκαγιά στο Μάτι, την πλημμύρα στη Μάνδρα. Είναι η ίδια αιτία που οδηγεί σε έλλειψη μέτρων ασφάλειας στα σχολεία και άλλες δραστηριότητες, σε έλλειψη αντισεισμικής θωράκισης των κτιρίων.

Με βάση την πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας υπάρχουν μέτρα που μπορεί να ληφθούν ώστε οι εργαζόμενοι και η κοινωνία να είναι ασφαλείς στην εργασία, στην εκπαίδευση, στη μεταφορά, σε κάθε κοινωνική δραστηριότητα. Όμως στο σημερινό σύστημα, το αν και ποια μέτρα θα ληφθούν, δεν καθορίζεται με κριτήριο την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων και του λαού, δεν καθορίζεται με κριτήριο την προστασία του περιβάλλοντος και συνολικά της κάλυψης των κοινωνικών αναγκών. Στο σημερινό σύστημα η ανθρώπινη ζωή μπαίνει στο ζύγι του κόστους- οφέλους υπέρ του κεφαλαίου. Με αυτό το κριτήριο αποφασίζουν οι εργοδότες το αν και τι μέτρα θα πάρουν για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων, με αυτό το κριτήριο σχεδιάζεται η ασφάλεια των μεταφορών, με αυτό το κριτήριο σχεδιάζεται η πολιτική προστασία. Την κερδοφορία και την ανταγωνιστικότητα του κεφαλαίου την πληρώνουν οι εργαζόμενοι και ο λαός με επαγγελματικές ασθένειες, εργατικά ατυχήματα, θανάτους, αναπηρίες, καταστροφή του περιβάλλοντος.

Στους χώρους δουλειάς απουσιάζουν στοιχειώδη μέτρα, όπως ενδεικτικά τεχνικά μέτρα προστασίας για πτώση ή καταπλάκωση, μηχανήματα και τεχνικός εξοπλισμός με τις αναγκαίες προδιαγραφές και συστήματα ασφαλείας, έλεγχος και προληπτική συντήρηση, διαδικασίες ασφαλούς εργασίας, πυροπροστασία κ.ά. Οι εργαζόμενοι ξεθεώνονται δουλεύοντας ατέλειωτες ώρες, πολλές φορές χωρίς διάλλειμα, με εντατικοποίηση της εργασίας, χωρίς εκπαίδευση και τον αναγκαίο αριθμό προσωπικού για κάθε εργασία. Αναγκάζονται να δουλεύουν σε ανασφαλείς συνθήκες χωρίς να έχουν εξασφαλιστεί τα μέτρα προστασίας, σε δύσκολες καιρικές συνθήκες (όπως π.χ. καύσωνα και έντονων καιρικών φαινομένων), σε επιβαρυντικές εργασίες που οδηγούν σε μυοσκελετικά και άλλα προβλήματα. Θάνατοι από καρδιολογικά προβλήματα, εγκεφαλικά κ.ά., που χαρακτηρίζονται στις εκθέσεις της Επιθεώρησης Εργασίας «παθολογικά ατυχήματα», στην πραγματικότητα οφείλονται στις συνθήκες εργασίας. Για βλαπτικούς παράγοντες όπως επικίνδυνα χημικά, ακτινοβολίες κ.ά., που οδηγούν σε σοβαρές επαγγελματικές ασθένειες, μεταξύ αυτών ο καρκίνος, δεν γίνονται καν μετρήσεις στους χώρους εργασίας, απουσιάζει ο στοχευμένος ιατρικός έλεγχος των εργαζομένων, δε λαμβάνονται τα αναγκαία μέτρα προστασίας. Η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, οι ελαστικές εργασιακές σχέσεις όπως η «διευθέτηση του χρόνου εργασίας», που εφαρμόζονται με βάση τις κατευθύνσεις της ΕΕ, επιβαρύνουν την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων. Μέσα στην πανδημία χώροι εργασίας έγιναν εστίες υπερμετάδοσης, πάγιες επιδιώξεις του κεφαλαίου όπως τα ελαστικά ωράρια, η εκ περιτροπής προσέλευση, η τηλεργασία, επιταχύνθηκαν.

Όλες οι αστικές κυβερνήσεις μέχρι σήμερα, ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, εφάρμοσαν μια πολιτική με βάση τις κατευθύνσεις της ΕΕ που υπηρετεί τις ανάγκες της κερδοφορίας του κεφαλαίου.  Κάθε κυβέρνηση έπαιρνε τη σκυτάλη από την προηγούμενη και συνέχιζε στην ίδια αντιλαϊκή κατεύθυνση. Όλες οι κυβερνήσεις διατήρησαν ένα πλαίσιο όπου ο κρατικός έλεγχος είναι ψευδεπίγραφος.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η απουσία ουσιαστικού ελέγχου στην εργοδοσία για την εφαρμογή της υπάρχουσας νομοθεσίας για την υγεία και ασφάλεια στην εργασία. Ελάχιστοι είναι επιθεωρητές υγείας και ασφάλειας σε σχέση με το σύνολο των χώρων εργασίας. Για να ελεγχθούν έστω μια φορά όλοι οι χώροι εργασίας θα απαιτούνταν χρόνια! Οι έλεγχοι που γίνονται δεν προσανατολίζονται στην εργοδοτική ευθύνη αλλά συχνά υπάρχει προσπάθεια μετατόπισης της ευθύνης στις πλάτες του εργαζόμενου που έπαθε το «ατύχημα», στον Τεχνικό Ασφάλειας κ.ά. Η μετατροπή της Επιθεώρησης Εργασίας σε «Ανεξάρτητη Αρχή» επιδεινώνει την κατάσταση.

Στην ίδια κατεύθυνση της απουσίας μέτρων προστασίας και της θωράκισης της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας του κεφαλαίου βρίσκονται η εμπορευματοποίηση του τομέα υγείας και ασφάλειας της εργασίας, η υποβάθμιση της αναγκαίας επιστημονικής έρευνας, η διατήρηση σκόπιμων ελλείψεων στο νομοθετικό πλαίσιο (π.χ. προδιαγραφές και κριτήρια για μια σειρά ζητήματα, ρόλος Τεχνικού ασφάλειας και Ιατρού εργασίας),η παραπέρα εμπορευματοποίηση του ανεπαρκούς και υποβαθμισμένου δημόσιου τομέα της Υγείας – Πρόνοιας, η μη εφαρμογή του θεσμού των ΒΑΕ σε μια σειρά κλάδους κ.λπ. Για όλα αυτά ευθύνονται όλες οι κυβερνήσεις μέχρι σήμερα. Στις ίδιες αντιλαϊκές ράγες θα συνεχίσει και η όποια επόμενη κυβέρνηση προκύψει από τις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές, αφού όλα τα αστικά κόμματα δεσμεύονται από την πολιτική της ΕΕ και του κεφαλαίου.

Το κράτος και το κέρδος τους δολοφονεί, όλων των νεκρών θα γίνουμε φωνή!

Με αφορμή την 28η Απρίλη, παγκόσμια ημέρα για την υγεία και ασφάλεια στην εργασία, απευθυνόμαστε στους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες καλώντας σε μαχητική, αγωνιστική διεκδίκηση για την προστασία της ζωής και της υγείας μας, την πρόληψη και αντιμετώπιση του επαγγελματικού κινδύνου.

Κανείς εργαζόμενος δεν πρέπει να σκύψει το κεφάλι στους εκβιασμούς της εργοδοσίας. Η ζωή και η υγεία δεν μπορεί να μπαίνει σε κανένα ζύγι με κέρδη και ζημιές. Τώρα να δυναμώσουμε τις Επιτροπές Υγείας και Ασφάλειας των Εργαζομένων (ΕΥΑΕ) και τα ταξικά σωματεία, να απαιτήσουμε μαχητικά, αγωνιστικά:

• Λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων για την πρόληψη εργατικών ατυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών, με ουσιαστικό έλεγχο της εργοδοτικής ευθύνης.
• Αποφασιστική ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού και της υλικοτεχνικής υποδομής της Επιθεώρησης Εργασίας σε όλους τους νομούς της χώρας. Συνδυασμένη, με σαφή διακριτά καθήκοντα, δράση των Επιθεωρήσεων Ασφάλειας και Υγείας με τις Επιθεωρήσεις Εργασιακών Σχέσεων για την αντιμετώπιση όλων των παραγόντων που επηρεάζουν την υγεία και ασφάλεια (π.χ. εξοντωτικά ωράρια, μαύρη εργασία, εργασία ανηλίκων κλπ.). Προσανατολισμός των επιθεωρήσεων στον έλεγχο της εργοδοτικής ασυδοσίας, στην αποκλειστική εργοδοτική ευθύνη για την πρόληψη και αντιμετώπιση του επαγγελματικού κινδύνου και τις συνέπειές του.
• Δημιουργία κρατικού σώματος Τεχνικών Ασφαλείας και Γιατρών Εργασίας και υπηρεσιών υγείας και ασφάλειας της εργασίας (ΥΑΕ) ενταγμένων στο αποκλειστικά δημόσιο σύστημα Υγείας, κατάργηση των ΕΞΥΠΠ και κάθε επιχειρηματικής δραστηριότητας στο χώρο της ΥΑΕ.
• Συστηματική παρακολούθηση της υγείας των εργαζομένων ανάλογα με τον επαγγελματικό κίνδυνο, με δωρεάν ιατρικές εξετάσεις και ιδιαίτερη φροντίδα στις εγκύους και γενικότερα στις εργαζόμενες γυναίκες. Να ισχύσει ξανά η απαγόρευση της νυχτερινής εργασίας των γυναικών στη βιοτεχνία και στη βιομηχανία, ενώ για άλλα επαγγέλματα (π.χ. υγείας, τουρισμού, επισιτισμού) να απαγορευτεί η νυχτερινή εργασία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
• Υπεράσπιση και διεύρυνση του θεσμού των ΒΑΕ και σε άλλους κλάδους και ειδικότητες (σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα) που δουλεύουν σε ομοιογενείς συνθήκες, ανεξάρτητα από τον ασφαλιστικό τους φορέα και τη σχέση εργασίας. Άμεση επανένταξη στο θεσμό των κλάδων που εξαιρέθηκαν το 2011. Άμεση διεύρυνση του θεσμού με όλες τις ειδικότητες που η επιτροπή του υπουργείου εργασίας με το πόρισμά της αναγνωρίζει το βαρύ και ανθυγιεινό χαρακτήρα τους, (όλοι οι νοσηλευτές, γιατροί και μία σειρά από ειδικότητες υγειονομικών στα δημόσια νοσοκομεία, εργαζόμενοι στους προβλήτες 2 και 3 του ΣΕΜΠΟ στο Ν. Ικόνιο κ.ά.). Μείωση του χρόνου εργασίας για τα ΒΑΕ 6ωρο/5ήμερο/30ωρο και αύξηση των ημερών αδείας. Καθιέρωση επιδόματος Βαριάς Ανθυγιεινής Εργασίας. Μείωση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης στα 50 για τις γυναίκες και 55 για τους άντρες που εργάζονται στα ΒΑΕ. Καταβολή του ασφάλιστρου των ΒΑΕ από τους εργοδότες και το κράτος, απαλλαγή των εργαζομένων από τις εισφορές.
• Ουσιαστική καταγραφή εργατικών ατυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών. Αναγνώριση επαγγελματικών ασθενειών σε υγειονομικούς που νόσησαν με COVID 19 στην εργασία τους, αλλά και σε άλλους εργασιακούς χώρους (χώροι εργασίας που έγιναν εστίες υπερμετάδοσης, μετάδοση εντός εργασίας, χώροι εργασίας με αυξημένο κίνδυνο έκθεσης όπως ενδεικτικά ΜΜΜ κ.ά).
• Θεσμοθέτηση μεθοδολογιών και προδιαγραφών, επιστημονική έρευνα με κριτήριο την εγγενή ασφάλεια και την προσαρμογή του εργασιακού και ευρύτερου περιβάλλοντος στις ανάγκες των εργαζομένων και του λαού.
• Πλήρης κάλυψη των αναγκών των εργαζομένων από τον επαγγελματικό κίνδυνο με ευθύνη του κράτους και αποκλειστική επιβάρυνση του κεφαλαίου. Πλήρης και απολύτως δωρεάν κάλυψη της νοσοκομειακής και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, της ιατρικής αποκατάστασης σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος ή επαγγελματικής ασθένειας. Πλήρεις αποδοχές για τους εργαζόμενους για όλο το διάστημα απουσίας από την εργασία λόγω εργατικού ατυχήματος ή επαγγελματικής ασθένειας (όπως εάν δούλευαν), επανεκπαίδευση, επανένταξη στην εργασία. Πλήρης σύνταξη γι’ αυτούς που δεν μπορούν να εργαστούν ή στις οικογένειές τους σε περίπτωση θανάτου. Αύξηση της φορολογίας του κεφαλαίου και των εργοδοτικών εισφορών, επιπλέον αύξηση αυτών και επιβολή προστίμων όταν αυξάνεται η επικινδυνότητα (π.χ. επιχειρήσεις με θανατηφόρα ατυχήματα, υψηλή επαγγελματική νοσηρότητα κ.λπ.). Μείωση της φορολογίας των εργαζομένων, μείωση των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων στον κλάδο σύνταξης, στην κατεύθυνση της κατάργησής τους και άμεση κατάργηση των εισφορών στον κλάδο Υγείας με το κόστος να επιβαρύνει το κεφάλαιο.

Επιτροπή ΠΑΜΕ Υγείας και Ασφάλειας, 2023