Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων 2020 – 2030: Απ’ το κακό στο χειρότερο!

*του Μπάμπη Ζιώγα
Εξι μήνες μετά το πέρας της διαβούλευσης για την τροποποίηση του ΕΣΔΑ 2020 της ΝΔ δημοσιεύτηκαν στις 19/4/23 οι τροποποιήσεις του (ΦΕΚ 94 Α’/19.4.23), οι βασικότερες πάντως των οποίων είχαν προαναγγελθεί από καιρό. Ως αιτιολογία τους προβάλλεται η υποχρέωση της χώρας να συμμορφωθεί, επί ποινή μη συγχρηματοδότησης, με τις τελευταίες κατευθύνσεις της ΕΕ, κύρια ως προς την αντικατάσταση της τεχνολογίας των μονάδων επεξεργασίας σύμμεικτων αποβλήτων (ΜΕΑ και διεθνώς MBT) με αυτή των μονάδων ανάκτησης – ανακύκλωσης (ΜΑΑ και διεθνώς RRF – Recovery Recycling Facility). Πρόκειται για προσθήκη στις ΜΕΑ – όπως τις ξέρουμε μέχρι τώρα με ενσωματωμένη και μονάδα επεξεργασίας βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ) – και μιας μονάδας τύπου ΚΔΑΥ (Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών) για τη διαλογή κατά είδος των ανακυκλώσιμων υλικών, που έχουν προηγουμένως διαχωριστεί κατά «ρεύματα» στην πηγή παραγωγής τους. Αναγνωρίζεται, έτσι, με καθυστέρηση μιας 15ετίας η αποτυχία του συστήματος των παραδοσιακών ΚΔΑΥ να ξεκολλήσει από τα μονοψήφια ποσοστά ανακύκλωσης στο σύνολο των παραγόμενων δημοτικών αποβλήτων και οδηγείται η παράδοσή του στους 4 – 5 μονοπωλιακούς κατασκευαστικούς ομίλους, που λυμαίνονται τον τομέα της επεξεργασίας και διάθεσης των αποβλήτων.
Ολα για το μεγάλο κεφάλαιο

Με άλλα λόγια, πρόκειται για ξαναμοίρασμα της «πίτας» των ανακυκλώσιμων αποβλήτων υπέρ του μεγάλου κεφαλαίου. Της «πίτας» που μέχρι τώρα εκμεταλλεύονταν, αν και με σοβαρά προβλήματα, (ι) το προστατευόμενο από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ συλλογικό σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης (ΣΣΕΔ) της ΕΕΑΑ ΑΕ (μπλε κάδοι) και (ιι) οι ιδιοκτήτες των ΚΔΑΥ, με τους οποίους συνεργάζεται. Με το «ανταγωνιστικό», πάντως, πλην χαμηλής ποσοτικής απόδοσης ΣΣΕΔ της «Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης», αμερικανικής προέλευσης αυτό, να παραμένει αλώβητο και να ενισχύει παραπέρα τη θέση του με την απροκάλυπτη προώθησή του από την κυβέρνηση της ΝΔ και τις «πλάτες» της πρεσβείας των ΗΠΑ. Ταυτόχρονα, οι κατασκευαστικοί όμιλοι, που έπιασαν στασίδι στο φαγοπότι που τους έστρωσε το ΕΣΔΑ 2015 του ΣΥΡΙΖΑ ελέω ΜΕΑ και ΣΔΙΤ, πέρα από το παραπάνω μπόνους των προδιαχωρισμένων ανακυκλώσιμων βλέπουν τώρα και τη δική τους «πίτα», αυτή των σύμμεικτων αποβλήτων, να αυγατίζει με την παραπέρα αφαίμαξη του λεηλατημένου λαϊκού εισοδήματος χάρη στις νέες ΜΑΑ και τη δήθεν «αναβάθμιση» των ΜΕΑ.

Αυτή, όμως, είναι η μία αντιλαϊκή όψη του τροποποιημένου ΕΣΔΑ (στο εξής ΕΣΔΑ 2023). Η άλλη είναι ακόμη χειρότερη: Μέσα στο πλήθος των νέων διατάξεων εμφιλοχωρεί η προώθηση της καρκινογόνας καύσης και των σύμμεικτων αποβλήτων και μάλιστα με όρους τυπικής καπιταλιστικής επένδυσης: Σχεδιασμός, χωροθέτηση, περιβαλλοντική αδειοδότηση, κατασκευή και εκμετάλλευση, όλα στα χέρια του κεφαλαίου με αποκλειστικό, φυσικά, κριτήριο την εξασφάλιση του προσδοκώμενου ποσοστού κέρδους.

Υγειονομικές και περιβαλλοντικές βόμβες

Ολοκληρώνεται έτσι ο δρόμος που άνοιξε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με το ΕΣΔΑ 2015 και άρχισε να υλοποιεί και στην πράξη με τις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις, που ξεμπλοκάριζαν ή ενέκριναν την επικίνδυνη για την υγεία και το περιβάλλον καύση των «απορριμματογενών αποβλήτων» (RDFSRF) στις τσιμεντοβιομηχανίες. Θα πρέπει, όμως, να θυμίσουμε ότι το ΕΣΔΑ 2015 δεν σταματούσε εδώ. Εδειχνε τον δρόμο και προς τη συναποτέφρωση των αποβλήτων όχι μόνο σε ενεργοβόρες βιομηχανίες, όπως οι τσιμεντοβιομηχανίες, αλλά και σε ενεργειακές μονάδες καύσης. Υπό τη σκέπη της «υγιούς και περιβαλλοντικά ορθής επιχειρηματικότητας στον τομέα διαχείρισης αποβλήτων», μιας από τις «Βασικές Προβλέψεις του Νέου ΕΣΔΑ», προβλεπόταν, μεταξύ και άλλων κατευθύνσεων υπέρ της «ενεργειακής αξιοποίησης», η «…διερεύνηση δυνατοτήτων σε υποδομές συνεπεξεργασίας/ συναποτέφρωσης» (η υπογράμμιση δική μας). Σε τι άλλο μπορεί να αναφέρεται η φράση αυτή, σκόπιμα γενικόλογη, παρά στη δυνατότητα συναποτέφρωσης αποβλήτων σε μονάδες καύσης για παραγωγή Ενέργειας, κλείνοντας, μάλιστα, το μάτι στις υπάρχουσες λιγνιτικές εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής;

Το ΠΕΣΔΑ 23, το τροποποιημένο πλέον ΕΣΔΑ 2022 της ΝΔ, προχωράει παραπέρα. Δεν περιορίζεται στη «δυνατότητα συναποτέφρωσης των αποβλήτων», αλλά ανοίγει τον δρόμο για την αυτόνομη καύση και των σύμμεικτων αποβλήτων σε εργοστάσια καύσης, μια ακόμη υγειονομική και περιβαλλοντική βόμβα για τα κέρδη του κεφαλαίου. Η σχετική Τροποποίηση [ενότητα 5, περίπτωση β), στοιχείο (ββ)] δεν αφήνει περιθώρια παρανοήσεων: «Εως την ολοκλήρωση του συνόλου του δικτύου των ΜΕΑ/ΜΑΑ σε μια Περιφέρεια που προβλέπονται στο οικείο ΠΕΣΔΑ, σε μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης εντός ή εκτός της Περιφέρειας είναι επιτρεπτή η θερμική επεξεργασία και υπολειμματικών (σ.σ. αλλού «υπολειπόμενων») σύμμεικτων ΑΣΑ (σ.σ. Αστικά Στερεά Απόβλητα)». Οσο για το αόριστο χρονικό ορόσημο που τίθεται στο εδάφιο αυτό, αρκεί μια απλή μελλοντική τροποποίηση για την εξάλειψή του. Και για πρόσθετη νομική θωράκιση των σχετικών επενδύσεων και των κερδών του κεφαλαίου ορίζεται λίγο πιο κάτω [στοιχείο (βγ)] ότι: «Επίσης, είναι επιτρεπτή η δημιουργία μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης με επιχειρηματική πρωτοβουλία» (η υπογράμμιση δική μας), δηλαδή πέρα από τις σχετικές προβλέψεις του ΕΣΔΑ!

Η ίδια ελευθερία κινήσεων δίνεται το ίδιο απλόχερα και στους επιχειρηματικούς ομίλους, που επενδύουν στον τομέα της μηχανικής επεξεργασίας και διάθεσης των αποβλήτων καθώς προβλέπεται (ενότητα 3) ότι: «Είναι δυνατή η επεξεργασία των υπολειπόμενων σύμμεικτων αποβλήτων σε ΜΕΑ/ΜΑΑ, οι οποίες έχουν υλοποιηθεί με επιχειρηματική πρωτοβουλία» (η υπογράμμιση δική μας), πέρα και πάλι από τις σχετικές προβλέψεις του ΕΣΔΑ! Ετσι, η ολοκληρωτική ιδιωτικοποίηση του τομέα της επεξεργασίας και διάθεσης των δημοτικών αποβλήτων, που ξεκίνησε να υλοποιείται στην πράξη επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ τόσο μέσω των ΣΔΙΤ όσο και μέσω δημοσίων συμβάσεων, συνεχίζεται και επεκτείνεται από τη ΝΔ.

Μακρύς ο κατάλογος ευθυνών ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και των περιφερειακών τους αρχών

Εντέλει, και στον ειδικότερο τομέα της διαχείρισης των δημοτικών αποβλήτων επιβεβαιώνεται μέχρι κεραίας η γενική διαπίστωση του ΚΚΕ, ότι κάθε κυβέρνηση στη χώρα μας είναι η χειρότερη απ’ όλες τις προηγούμενες, καθώς πάνω στο πλέγμα των αντιλαϊκών καταστάσεων, που παραλαμβάνει, προσθέτει και υλοποιεί νέα μέτρα σε βάρος των όρων διαβίωσης της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων, της νεολαίας.

Πέραν των παραπάνω, που ήδη εκθέσαμε, ιδιαίτερα αποκαλυπτική είναι εδώ η περίπτωση της Αττικής. Εξετάζοντας τις πολιτικές και το έργο των Διοικήσεων ΣΥΡΙΖΑ – Δούρου και ΝΔ – Πατούλη, διαπιστώνουμε, μεταξύ άλλων, ότι:

– Στην πρακτική ασυλία του βιομηχανικού, κυρίως, κεφαλαίου να ρυπαίνει μέχρι το 2020 προστέθηκαν άλλα 10 χρόνια, μέχρι να ολοκληρωθούν οι απαιτούμενες εγκαταστάσεις επεξεργασίας και διάθεσης των αποβλήτων τους.

– Επιδεινώθηκαν οι καταστροφικές για την υγεία, έως και φονικές, επιπτώσεις της χωματερής Φυλής, καθώς πάνω στους 7 εκατομμύρια τόνους αποβλήτων της 4ετίας 2015 – 2019 προστέθηκαν περίπου άλλοι τόσοι στην 4ετία 2019 – 2023 με την κατάπτυστη συναπόφασή τους για τη διαιώνιση της καρκινογόνας εστίας. Ταυτόχρονα, το «μαύρο» που έπεσε αρχικά στην πληροφόρηση για την εξέλιξη της σχετικής Επιδημιολογικής Ερευνας, αναβαθμίστηκε στην 4ετία που πέρασε σε απόρρητο, διπλοκλειδωμένο μυστικό.

– Επεκτάθηκε παραπέρα η περιβαλλοντική καταστροφή, που ακούει στο όνομα «ΟΕΔΑ – ΧΥΤΑ Γραμματικού».

– Τα φοροεισπρακτικά «οικονομικά εργαλεία» του ΣΥΡΙΖΑ αξιοποιήθηκαν και εμπλουτίστηκαν παραπέρα από τη ΝΔ, με τα λαϊκά νοικοκυριά να πληρώνουν κι εδώ το μάρμαρο, κυρίως με την ενεργοποίηση του τέλους ταφής.

– Η πανάκριβη για τα λαϊκά νοικοκυριά αλλά αναιμική ανακύκλωση της περιόδου 2015 – 2019 απορρόφησε την περίοδο 2019 – 2023 και θα συνεχίζει να απορροφά χωρίς πρακτικό αντίκρισμα εκατοντάδες επιπλέον εκατομμύρια από δημόσιους πόρους, στερώντας τους από έργα και υπηρεσίες που έχει άμεση ανάγκη η λαϊκή οικογένεια.

Μακρύς, όμως, ο κατάλογος, του οποίου «ουκ έσται τέλος».

Το ΚΚΕ θα συνεχίσει να στηρίζει τους αγώνες για να τους χαλάσουμε τα σχέδια

Απέναντι στην αντιλαϊκή αυτή κλιμάκωση, το ΚΚΕ ήταν η μόνη πολιτική δύναμη που όρθωσε όλα αυτά τα χρόνια το ανάστημά της, που πρόβαλε αντίσταση σε όλα τα επίπεδα. Με την Κοινοβουλευτική και Ευρωκοινοβουλευτική του Ομάδα, με τους κομμουνιστές περιφερειακούς και δημοτικούς της συμβούλους, με τον «Ριζοσπάστη» και το «902.gr», με τις Κομματικές του Οργανώσεις. Που αποκάλυπτε έγκαιρα τα αίτια και τους υπαίτιους των επικίνδυνων για τον λαό επιλογών των αστικών κομμάτων. Που αναδείκνυε με τεκμηριωμένες αναλύσεις τις συνέπειες των πολιτικών τους σε βάρος της υγείας, της ποιότητας ζωής των λαϊκών στρωμάτων, του λεηλατημένου εισοδήματός του. Και, πάνω απ’ όλα, που στάθηκε με τις τοπικές του Οργανώσεις ανυποχώρητος συμπαραστάτης, οργανωτής όπου χρειάστηκε, των αγώνων του μαζικού κινήματος, δείχνοντας ταυτόχρονα τον δρόμο «για να πάρουν τα όνειρα εκδίκηση».

Υπάρχει πια συσσωρευμένη πείρα και γνώση στην εργατική τάξη, στα λαϊκά στρώματα, στη νεολαία, ότι το ΚΚΕ θα συνεχίσει να στηρίζει τους αγώνες τους, να παλεύει μαζί τους για να χαλάσουμε τα σχέδια της νέας κυβέρνησης. Ας αποτελέσει η πείρα αυτή ένα ακόμη κριτήριο ψήφου για τις εκλογές στις 25 του Ιούνη που έρχονται.

*Ο Μπ. Ζιώγας είναι μέλος του Τμήματος Περιβάλλοντος της ΚΕ του ΚΚΕ, πολιτικός μηχανικός, υγιεινολόγος
(αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Ριζοσπάστης”,  2-4/6/2023)
Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων 2020 – 2030: Απ’ το κακό στο χειρότερο!

One thought on “Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων 2020 – 2030: Απ’ το κακό στο χειρότερο!

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to top