* της Αφροδίτης Αυγερινού
Οι τελευταίοι εναπομείναντες ελεύθεροι χώροι του Λεκανοπεδίου της Αττικής μπαίνουν στο στόχαστρο της αξιοποίησης από το κεφάλαιο στο όνομα της «πράσινης μετάβασης».
Η σημερινή και οι προηγούμενες κυβερνήσεις, η Περιφέρεια και οι δημοτικές διοικήσεις αναλαμβάνουν να ρυθμίσουν τις χρήσεις γης και να «αναπλάσουν» τις περιοχές εκείνες που προβλέπεται, σύμφωνα και με το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας, να χωροθετηθούν κερδοφόρες επενδύσεις σε τομείς όπως είναι οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, οι μεταφορές, η αποθήκευση εμπορευμάτων, η ναυτιλία, η «πράσινη Ενέργεια», ο τουρισμός πολυτελείας, ο συνεδριακός τουρισμός κ.λπ.
Εργαλεία στην προώθηση αυτής της παραπέρα εμπορευματοποίησης της γης και της χρήσης της αποτελούν οι αντιπεριβαλλοντικοί νόμοι των κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ, αλλά και τα πολεοδομικά σχέδια (τοπικά και ειδικά) που εντάσσονται στο Ταμείο Ανάκαμψης και αφορούν τις λεγόμενες εμβληματικές αστικές αναπλάσεις. Ο χώρος του εργοστασίου της ΠΥΡΚΑΛ αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Το παράδειγμα της ΠΥΡΚΑΛ
Μαζί με το νέο ΠΔ για τη, δήθεν, προστασία του Υμηττού που άνοιξε τις ορέξεις των ιδιωτών που διεκδικούν εκτάσεις (όπως στον λόφο Κοπανά), το παράδειγμα της δημιουργίας περίκλειστου κυβερνητικού πάρκου στα 157 στρέμματα του εργοστασίου της ΠΥΡΚΑΛ στον Υμηττό είναι και αυτό χαρακτηριστικό, γιατί αποτελεί σημαντική παρέμβαση στο πλαίσιο μετατροπής του κέντρου της Αθήνας σε τουριστικό προορισμό «υψηλού επιπέδου» (βλ. «Μεγάλο Περίπατο», διπλή ανάπλαση λεωφ. Αλεξάνδρας, αναπλάσεις λόφων Στρέφη και Λυκαβηττού, «τσιμέντωμα» Ιερού Βράχου Ακρόπολης, ανάπλαση με κόψιμο 580 ζωτικής σημασίας δέντρων στην Ακαδημία Πλάτωνος, αδόμητες υπό ανάπλαση περιοχές σε Ελαιώνα και Βοτανικό κ.λπ).
Μετά τις εξαγγελίες του σχεδίου ανάπλασης από τον πρωθυπουργό πέρυσι, σειρά έχει το ειδικό χωροταξικό σχέδιο που αλλάζει τις χρήσεις γης και τους όρους δόμησης ώστε να στρωθεί το έδαφος πάνω στο οποίο θα δρομολογηθεί η παράδοση της έκτασης που καλύπτει το 20% της περιοχής του Υμηττού στον ή στους επιχειρηματικούς ομίλους που θα αναλάβουν την κατασκευή, συντήρηση και διαχείριση του έργου με ΣΔΙΤ, αποκομίζοντας κέρδη από την εκμετάλλευση των μελλοντικών εγκαταστάσεων.
Η μεταφορά των 9 υπουργείων και λοιπών οργανισμών από το κέντρο της Αθήνας στον Υμηττό αποτελεί «σημαντική παρέμβαση του κράτους» προς όφελος των επιχειρηματικών ομίλων που προσβλέπουν σε χρυσές δουλειές στον τομέα του real estate και της τουριστικής και εμπορικής αξιοποίησης των ακινήτων που θα αδειάσουν στο κέντρο της Αθήνας και τα οποία βρίσκονται σε περιοχές – φιλέτα.
Τα κτίρια αυτά δεν τα «απελευθερώνουν» για να καλύψουν λαϊκές ανάγκες σε στέγαση, όπως άφησε να εννοηθεί ο γγ του ΥΠΕΝ, Ευθύμιος Μπακογιάννης, όταν είπε ότι στις νέες χρήσεις που θα έρθουν στο κέντρο της Αθήνας θα είναι, κύρια, η «κοινωνική κατοικία». Ούτε έχουν σκοπό να τα χρησιμοποιήσουν για άλλες, μη εμπορικές χρήσεις, προς όφελος της ελεύθερης πρόσβασης σε Παιδεία – Πολιτισμό – αναψυχή – Υγεία ή για τη δημιουργία ελεύθερων χώρων που τόσο πολύ έχουν ανάγκη οι κάτοικοι του Λεκανοπεδίου.
Αντίθετα, με μπόλικη «οικολογική ευαισθησία» ακυρώνουν το πάγιο αίτημα για δημιουργία πάρκου της ΠΥΡΚΑΛ με ελεύθερη πρόσβαση που τόσο πολύ έχουν ανάγκη οι κάτοικοι, χτίζοντας πανάκριβα για τον λαό κτίρια πολυτελείας ύψους 28 μέτρων, που βαφτίζονται «πράσινα» προκειμένου να αποκτήσουν την κοινωνική αποδοχή.
Η «εξοικονόμηση πόρων» που διαφημίζει η κυβέρνηση δεν ίσχυσε, φυσικά, για δεκάδες κρατικά κτίρια που πουλήθηκαν (μέσω του προγράμματος του ΕΤΑΔ) σε επενδυτές προκειμένου να μισθωθούν στη συνέχεια απ’ το κράτος με τη μέθοδο «lease-back», και κάποια από αυτά «απελευθερώνονται» σήμερα με τη μεταφορά των υπουργείων στην ΠΥΡΚΑΛ.
Δημιουργούν ένα περίκλειστο κυβερνητικό «City» με πάρκο που θα λειτουργεί με προδιαγραφές «έξυπνης πόλης» κρατώντας μακριά τον «εχθρό – λαό» που θα διαδηλώνει ώστε να μην ακούγεται καν η «ενοχλητική» του φωνή στο κέντρο της Αθήνας και στα ίδια τα υπουργεία.
Παράλληλα, με τους όρους που πάει να γίνει η μετεγκατάσταση της ΠΥΡΚΑΛ στο Λαύριο, προωθείται η παραπέρα υποβάθμιση και διάλυση ενός στρατηγικής σημασίας κλάδου προς όφελος των μονοπωλίων στον χώρο της πολεμικής βιομηχανίας και των πολεμικών σχεδιασμών ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ.
Η πραγματική διέξοδος
Το πραγματικό δίλημμα είναι: «Χωροταξικός σχεδιασμός για ποιον; Για τους ομίλους και τα κέρδη τους ή για τον λαό και την κάλυψη των πραγματικών του αναγκών;»
Εχουμε πλέον την πείρα ότι στο σημερινό σύστημα όποιο αστικό σχέδιο κι αν υλοποιείται δεν μπορεί να καλύψει το σύνολο των κοινωνικών αναγκών και έχει προϋπόθεση τη φθηνή εργατική δύναμη και την αφαίμαξη του λαού, είτε ως φορολογούμενου είτε ως χρήστη.
Ουσιαστική λύση προς το συμφέρον του λαού δεν μπορεί να υπάρξει δίχως σύγκρουση με τους επιχειρηματικούς ομίλους και το κράτος τους, όσο η γη και η χρήση της παραμένουν εμπορεύματα.
Απέναντί μας έχουμε την πολιτική εμπορευματοποίησης των χρήσεων γης υπέρ του κεφαλαίου, την πολιτική της ΕΕ, στην οποία συναινούν όλα τα αστικά κόμματα, ανεξάρτητα από τις όποιες αντιπολιτευτικές κορόνες. Μάταια ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να κρύψει τη συνενοχή του, αναζητώντας πιο φιλολαϊκούς όρους υλοποίησης των επενδύσεων. Σε αρκετές περιπτώσεις, όπως για τον λόφο Κοπανά, το Θέατρο Βράχων και τις αθλητικές εγκαταστάσεις, ο ΣΥΡΙΖΑ, ως κυβέρνηση, είχε όλο τον απαραίτητο χρόνο για να κατοχυρώσει τα ιδιοκτησιακά ερείσματα του κράτους, αλλά δεν το έπραξε.
Ολες οι κυβερνήσεις έως σήμερα έχουν προωθήσει αυτήν την αντιλαϊκή πολιτική.
Η πολιτική της ΕΕ και του κεφαλαίου, που την υπηρετούν όλα τα αστικά κόμματα, βρίσκεται πίσω και από την απουσία δωρεάν πρόσβασης σε μεγάλους ελεύθερους χώρους πρασίνου και αναψυχής, και από την ακρίβεια και από την απουσία κοινωνικών υπηρεσιών και υποδομών προστασίας από φυσικές και τεχνολογικές καταστροφές, και από το χτύπημα εργατικών δικαιωμάτων.
Ο λαός έχει πλέον πείρα να μην εναποθέτει την ελπίδα σε κυβερνητικούς «μεσσίες», στην εναλλαγή αστικής κυβέρνησης που θα εφαρμόσει στην ουσία την ίδια πολιτική.
Σήμερα υπάρχουν οι δυνατότητες συνδυασμένης ικανοποίησης του συνόλου των όλο και μεγαλύτερων κοινωνικών αναγκών, που περιλαμβάνει την ανάγκη διασφάλισης:
- Ασφαλούς, ποιοτικής και υψηλού επιπέδου κατοικίας και μεταφορών
- Κατάλληλων υποδομών, όπως σχολεία, νοσοκομεία κ.ά.
- Επαρκών δομών πολιτικής προστασίας, μέτρα και έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης, αντισεισμικής, αντιπυρικής προστασίας.
- Χώρων πρασίνου και αναψυχής.
- Δασών και βουνών που θα έχουν ολοκληρωμένη διαχείριση, πραγματική αντιπυρική, αντιπλημμυρική προστασία και υποδομές για ελεύθερη και δωρεάν πρόσβαση για ανάπαυση και αναψυχή.
- Ποιοτικού ελεύθερου χρόνου για τους εργαζόμενους.
Η δυνατότητα μείωσης του εργάσιμου χρόνου, οι σύγχρονες εργασιακές συνθήκες, οι κοινωνικές υπηρεσίες που απελευθερώνουν χρόνο για αναψυχή, προς όφελος της λαϊκής οικογένειας, έχουν προϋπόθεση την κατάργηση της εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης και του κριτηρίου της κερδοφορίας του κεφαλαίου.
Μόνο στο στέρεο έδαφος της κοινωνικής ιδιοκτησίας της γης και των μέσων παραγωγής μπορούν να σχεδιαστούν κεντρικά, επιστημονικά, οι χρήσεις γης με γνώμονα τη λαϊκή ευημερία.
Οι δυνάμεις του ΚΚΕ μπαίνουμε μπροστά στις αγωνιστικές πρωτοβουλίες που ξεδιπλώνονται για τη διασφάλιση ελεύθερων χώρων και πνευμόνων πρασίνου μέσα στον αστικό ιστό.
Καλούμε τον λαό σε συμπόρευση γι’ αυτήν την ελπιδοφόρα προοπτική, ανοίγουμε τον δρόμο, μπαίνοντας μπροστά στη μάχη για την ακύρωση των αντιδραστικών σχεδίων του κεφαλαίου που φέρνουν νέα επιδείνωση στους όρους ζωής του λαού, στην κατοικία, στην αναψυχή, στην πολιτική προστασία, ενάντια στην ενεργειακή φτώχεια που φέρνουν η «πράσινη μετάβαση» και ο ανταγωνισμός ομίλων και ιμπεριαλιστικών κέντρων για τα κέρδη των «πράσινων» επενδύσεων.
* Η Αφροδίτη Αυγερινού είναι μέλος του Τμήματος Περιβάλλοντος της ΚΕ του ΚΚΕ, περιφερειακή σύμβουλος Αττικής με τη «Λαϊκή Συσπείρωση»
(αναδημοσίευση άρθρου από την εφημερίδα Ριζοσπάστης, 4-5/6/2022)