Περιβάλλον και Διαχείριση Αποβλήτων: ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ στην ίδια όψη του ίδιου νομίσματος

*του Μπάμπη Ζιώγα

Τα αστικά κόμματα (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ προηγουμένως), που ως κυβερνήσεις άνοιξαν συστηματικά το δρόμο στις καταστροφικές για το περιβάλλον και τη λαϊκή υγεία πολιτικές, αλληλοκατηγορούνται, ανάλογα με το ποιο είναι στην κυβέρνηση και ποιο στην αντιπολίτευση, και στον τομέα του περιβάλλοντος. Σε ποια βάση όμως; Δεν χρειάζεται να ψάξει κανείς πολύ για να διαπιστώσει ότι ο πυρήνας του καβγά τους είναι το ποιος στηρίζει και υπηρετεί καλύτερα την κερδοφορία και τα συμφέροντα του κεφαλαίου, γεγονός που τους κατατάσσει όλους στην ίδια όχθη του ποταμού.

Ακολουθώντας αυτόν τον δρόμο, τον δρόμο υπηρέτησης των κερδών του κεφαλαίου, όλο το προηγούμενο διάστημα, προώθησαν και προωθούν τις φιλομονοπωλιακές κατευθύνσεις και Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ενσωματώνοντάς τες σε εθνικούς νόμους, Προεδρικά Διατάγματα και Υπουργικές Αποφάσεις. Η ταξική προσήλωση των αστικών κομμάτων σ’ αυτήν την πολιτική εξηγεί και τον ιδιαίτερα συμβολικό τρόπο με τον οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ απέφυγε κατά την ψήφιση στη Βουλή να πάρει θέση στο αντιπεριβαλλοντικό νομοσχέδιο της ΝΔ, διαλέγοντας την τακτική του «στρίβειν διά της αποχωρήσεως».

Πραγματικά, στον τομέα, ειδικότερα, των Οδηγιών το έργο του πολιτικού προσωπικού του κεφαλαίου είναι αξιοθαύμαστο. Οπως επιχαίρει διαχρονικά η Γενική Γραμματεία Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων της Προεδρίας της Κυβέρνησης, τόσο επί ΣΥΡΙΖΑ όσο και επί ΝΔ – για να περιοριστούμε στην τρέχουσα περίοδο -, παραμένει «η Ελλάδα σταθερά στις πρώτες θέσεις στην Ευρώπη στην εναρμόνιση με το Δίκαιο της ΕΕ». Και καθόλου άδικο δεν έχει αφού την τελευταία δεκαετία (από 14.7.2010 έως και 6.3.2020) ενσωματώθηκαν 669 Οδηγίες, μαζί με τις τροποποιήσεις τους, πολλές και στον τομέα του Περιβάλλοντος. Μεταξύ των τελευταίων αυτών αξίζει να μνημονεύσουμε τις Οδηγίες: Για το περιβόητο εμπόριο των ρύπων, για την ποιότητα των νερών, που προωθεί την περαιτέρω εμπορευματοποίησή τους, για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα, σύμφωνα με την οποία όλα «καλώς έχουν» σχετικά με τα καζάνια στο Πέραμα και άλλες περιπτώσεις σε ολόκληρη τη χώρα.

Για το θαλάσσιο περιβάλλον, που αφήνει το βασικό ρυπαντή του, το εφοπλιστικό κεφάλαιο, στο απυρόβλητο. Την Οδηγία για την «ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης», που αφήνει ορθάνοιχτη την πόρτα στην ασύδοτη δράση του κεφαλαίου, με εμβληματικό το παράδειγμα της Ολοκληρωμένης Μονάδας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΟΕΔΑ) Φυλής και, τέλος, για τη διαχείριση των αποβλήτων, αντικείμενο στο οποίο δίνει ιδιαίτερο βάρος το ευρωενωσιακό κεφάλαιο καθώς πέρα από πεδίο άντλησης υψηλών κερδών των κατασκευαστικών ομίλων και όσων παράγουν τον απαιτούμενο εξοπλισμό, έχει αναδειχθεί την τελευταία δεκαετία από τα κοινοτικά όργανα, σε συνδυασμό με τα σχέδια της «κυκλικής οικονομίας», σε σημαντικό νέο πεδίο κερδοφόρας τοποθέτησης του υπερσυσσωρευμένου κεφαλαίου, με ένα λογαριασμό που πηγαίνει ολόκληρος στα λαϊκά στρώματα με πλήθος «οικονομικών εργαλείων».

Αυτή η αντιλαϊκή, φιλομονοπωλιακή «συγκατοίκηση» ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ προβάλλει αποκαλυπτική και συγκεκριμένη στην πράξη σε μια σειρά σημαντικών και πολυποίκιλων θεμάτων, που αφορούν στη διαχείριση των αποβλήτων.

Τα έργα του ΣΥΡΙΖΑ

  • Προώθησε τις Συμπράξεις Δημόσιου – Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) για την κατασκευή Μονάδων Επεξεργασίας σύμμεικτων Αποβλήτων (ΜΕΑ), παραδίνοντας στη ΝΔ ολοκληρωμένες 5 σχετικές συμβάσεις.
  • Συνέχισε το «θάψιμο» της ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή τόσο σε επίπεδο σχεδιασμού όσο και σε επίπεδο χρηματοδότησης, προωθώντας κατά προτεραιότητα την επεξεργασία των σύμμεικτων για τα επόμενα 25 έως 27 χρόνια.
  • Επανέφερε την καρκινογόνα καύση (i) με την προώθηση μέσω αφειδών αδειοδοτήσεων της παραγωγής και καύσης σκουπιδιών (RDF / SRF) αλλά, κατά περίπτωση, και επικίνδυνων αποβλήτων στις τσιμεντοβιομηχανίες και (ii) μέσω των μονάδων καύσης βιομάζας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, ελέω ΑΠΕ, ανά την επικράτεια.
  • Υιοθέτησε, με τη σειρά του, την πολιτική ασυλίας του κεφαλαίου να ρυπαίνει με την ανεξέλεγκτη διάθεση των επικίνδυνων και μη βιομηχανικών αποβλήτων, στερεών και υγρών. Βάφτισε ταυτόχρονα «ιστορικά αποθηκευμένα» τους εκατοντάδες χιλιάδες τόνους βιομηχανικών αποβλήτων, που για χρόνια παραμένουν εκτεθειμένα στις οικείες βιομηχανικές εγκαταστάσεις.
  • Προχώρησε παραπέρα στον τομέα των ιδιωτικοποιήσεων.
  • Εγκαινίασε νέα χαράτσια σε βάρος των λαϊκών νοικοκυριών, το «χαράτσι ταφής» ως «περιβαλλοντική εισφορά», που τροφοδοτεί το αδηφάγο «Πράσινο Ταμείο», θεμελίωσε νομικά το «πληρώνω όσο πετάω», που απαλλάσσει το κεφάλαιο από το συντριπτικό μέρος των ανταποδοτικών τελών που πληρώνει σήμερα, επέβαλε το χαράτσι της πλαστικής σακούλας, τροποποίησε επί το αντιλαϊκότερο την πολιτική τιμολόγησης της εισφοράς των δήμων προς τους οικείους Φορείς Διαχείρισης Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ).
  • Δεν δίστασε, σε ειδικές περιπτώσεις, όπου δεν «έπιπτε ο λόγος του, να πίπτει η ράβδος», και όχι μόνο, των ΜΑΤ στον «διάλογο» με τον λαϊκό παράγοντα, κόντρα στις ακατάλληλες χωροθετήσεις με πολιτικά και ταξικά κατά κανόνα κριτήρια.
  • Ειδικότερα στην Αττική ακολούθησε κατά γράμμα την πολιτική των προκατόχων του. Και με τη διοίκηση Δούρου στην πρώτη γραμμή, από κοινού με τη ΝΔ και τα κατά περίπτωση εξαπτέρυγά τους σε Περιφέρεια Αττικής και Ειδικό Διαβαθμιδικό Σύνδεσμο Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ) έχει να επιδείξει μεταξύ άλλων:

— Την παραπέρα διαιώνιση της χωματερής της Φυλής, αναγνωρισμένης και από τους ίδιους ως καρκινογόνας εστίας, χαρακτηρισμός που επιβεβαιώνεται άλλωστε και από τα ευρήματα μελέτης του ίδιου του ΕΔΣΝΑ, που κάλυπτε όλο το 2017. Και αυτό, σε συνδυασμό με τη συνέχιση της κατάπτυστης πολιτικής μαζικής ομηρίας μεγάλου μέρους των λαϊκών στρωμάτων του δήμου Φυλής με τα πάνω από 35 εκατ. ευρώ το χρόνο να τροφοδοτούν τον κορβανά της δημοτικής αρχής ως «αντισταθμιστικά» τέλη.

— Την ολοκλήρωση της κατασκευής του παράνομου «Χώρου Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων» (ΧΥΤΑ) Γραμματικού συναποφασίζοντας και την έναρξη της δοκιμαστικής του λειτουργίας.

— Την παντελή έλλειψη κάθε έργου διαχείρισης αποβλήτων, με εξαίρεση φυσικά τα αλλεπάλληλα και επικίνδυνα «πανωσηκώματα» – επεκτάσεις της υπερκορεσμένης χωματερής Φυλής και τον ΧΥΤΑ Γραμματικού. Με την ανακύκλωση, από την άλλη, να παραμένει βαλτωμένη σε μονοψήφια ποσοστά.

— Τη συναίνεση στην περιβαλλοντική αδειοδότηση δεκάδων πρόσθετων μονάδων «εναλλακτικής διαχείρισης» αποβλήτων, ανάμεσά τους και επικίνδυνων, στην ασφυκτιούσα από ρυπογόνες εγκαταστάσεις περιοχή του Θριασίου, αλλά, ταυτόχρονα, και την επί τέσσερα χρόνια συνεχιζόμενη ολιγωρία στην πλήρη αποκατάσταση, και μάλιστα με δημόσια δαπάνη, της τεράστιας περιβαλλοντικής ζημιάς, που προκάλεσε η πυρκαγιά σε μια τέτοια μονάδα (Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών – ΚΔΑΥ, στη Νέα Ζωή Ασπροπύργου) τον Ιούνη του 2015.

— Και μέσα σε όλα αυτά, και σε πολλά άλλα ακόμη, την πλήρη απαξίωση της λειτουργίας του ΔΣ του ΕΔΣΝΑ, στο όνομα προφανώς της «δημοκρατίας», της «συμμετοχής» και της «διαφάνειας», με βασικές αποφάσεις να παίρνονται εν κρυπτώ και παραβύστω σε «κατεπείγουσες» συνεδριάσεις της υπό τον ΣΥΡΙΖΑ Εκτελεστικής Επιτροπής.

Τα έργα της ΝΔ

Εδωσε συνέχεια σε όλα τα παραπάνω προσθέτοντας και τις δικές της «πινελιές»:

  • Εμπλούτισε την καύση των αποβλήτων υιοθετώντας και την αυτόνομη καύση τους σε μονάδες αποτέφρωσης. Παράλληλα, με το Ν.4643 (άρθ. 23) δίνει κατά «παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης» προκλητικά προνόμια και διευκολύνσεις στο κεφάλαιο για την ενεργειακή καύση μέρους των δημοτικών απορριμμάτων μέσω του «βιοαερίου που προέρχεται από την αναερόβια χώνευση του βιοαποικοδομήσιμου κλάσματος αποβλήτων».
  • Εδωσε νέο αέρα στις ΣΔΙΤ των σύμμεικτων αποβλήτων, επαγγελλόμενη αρκετές δεκάδες ακόμη.
  • Πρόσθεσε νέα εμπόδια στη μαζική ανακύκλωση με διαλογή στην πηγή επιδιώκοντας τη μονόπλευρη προώθηση συγκεκριμένου συστήματος αμερικανικής προέλευσης, που στοχεύει στον «αφρό» μόνο των ανακυκλώσιμων υλικών και ανοίγοντας δρόμο προς την ενεργειακή ανάκτηση, με τον πρόσφατο αντιπεριβαλλοντικό νόμο, για το μεγαλύτερο μέρος των προδιαχωρισμένων ανακυκλώσιμων υλικών (χαρτί – χαρτόνι).
  • Με τον ίδιο νόμο, σε σχέση πάντα με τη διαχείριση των αποβλήτων: Ενίσχυσε το βάρος της κυβερνητικής παρεμβατικής επιβολής, αφαίρεσε από τα Δημοτικά Συμβούλια την έγκριση των τοπικών σχεδίων διαχείρισης, παραδίνοντάς την στις Επιτροπές Ποιότητας Ζωής, ενίσχυσε τη δυνατότητα ιδιωτικοποίησης της αποκομιδής των απορριμμάτων, γενίκευσε το χαράτσι της πλαστικής σακούλας.
  • Ειδικότερα στην Αττική, στην ίδια πάντα γραμμή της διαιώνισης των σκουπιδιών στη Φυλή, και σε συμφωνία με τις δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ:

— Προχώρησε σε νέα επέκταση – πανωσήκωμα 685.000 κ.μ.

— Προετοιμάζει νέο ΧΥΤΑ στον παλιό χώρο των Ανω Λιοσίων 700.000 κ.μ. και συνεχίζει με ιδιαίτερο ζήλο τη διαδικασία, που ξεκίνησε ο ΣΥΡΙΖΑ, δημοπράτησης του 3ου ΧΥΤΑ στη Φυλή (8.000.000 κ.μ. κατ’ ελάχιστον).

— Προσθέτει νέα ΜΕΑ στη Φυλή, μεγάλων διαστάσεων, αυτή του Κεντρικού Τομέα Αθηνών.

— Αυξάνει τη δυναμικότητα της ΟΕΔΑ Γραμματικού, ενώ ο ΧΥΤΑ Γραμματικού αναλαμβάνει το ρόλο της άμεσης εφεδρείας στο ορατό ενδεχόμενο που ο ΧΥΤΑ Φυλής θα πάψει να δέχεται απόβλητα.

Και σήμερα, ο ΣΥΡΙΖΑ, ως αντιπολίτευση, συνεχίζει την προσπάθειά του να φανεί «καλύτερος» διαχειριστής της κατάστασης για το μεγάλο κεφάλαιο. Απ’ τη μία εγκαλεί τη ΝΔ πως καθυστερεί στην εφαρμογή των αντιλαϊκών «οικονομικών εργαλείων», που θέσπισε αυτός ως κυβέρνηση, δηλαδή στην παραπέρα φοροαφαίμαξη των λαϊκών στρωμάτων, όπως της «περιβαλλοντικής εισφοράς», του νέου τρόπου τιμολόγησης της εισφοράς των δήμων προς τους οικείους ΦΟΔΣΑ και της «προσαρμογής των δημοτικών τελών τους με βάση το “πληρώνω όσο πετάω”». Από την άλλη, στη μόνιμη προσπάθειά του να «ωραιοποιήσει» την αστική πολιτική, προωθεί τον ανυπόστατο ισχυρισμό ότι με την «εφαρμογή της νέας τιμολογιακής πολιτικής», «δίδεται η δυνατότητα μείωσης των δημοτικών τελών», παρά το γεγονός ότι η επιβάρυνση των δήμων και των λαϊκών στρωμάτων αυξάνεται.

Ως εδώ!

Η στρατηγική σύμπλευση ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ αποδεικνύει πως η ανάπτυξη που ευαγγελίζονται καταστρέφει το περιβάλλον και τη ζωή του εργαζόμενου ανθρώπου. Ο λόγος είναι απλός: Το κέρδος απαιτεί συνεχείς θυσίες και καμιά διαχείριση του καπιταλισμού δεν μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες μας.

Οι εργαζόμενοι, τα λαϊκά στρώματα εμπλουτίζουν όλο και περισσότερο την ατομική και συλλογική τους εμπειρία από την πολιτική και τις τακτικές του κεφαλαίου και του πολιτικού του προσωπικού ενάντιά τους. Καταλαβαίνουν όλο και περισσότερο πως το καπιταλιστικό σύστημα, με κάθε μορφή διαχείρισής του, είναι ασύμβατο με την ισόρροπη σχέση του ανθρώπου με τη φύση και το περιβάλλον.

Αποκτούν όλο και μεγαλύτερη επίγνωση πως η στοχευμένη, οργανωμένη πάλη για την αποτροπή της καταστροφής του περιβάλλοντος, της υγείας τους, της ποιότητας ζωής τους πρέπει να στραφεί στον πραγματικό αντίπαλο, τον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης. Το οργανωμένο κίνημα θα προετοιμάσει πιο αποφασιστικά την αντεπίθεσή του ενάντια στα σχέδια που απεργάζονται σε βάρος μας, αφού «δεύτερη ζωή δεν έχουμε για να χαρίσουμε αυτή», θύμα στα κέρδη του κεφαλαίου.

*Ο Μπάμπης Ζιώγας είναι υπεύθυνος του υπεύθυνος της Ομάδας Περιβάλλοντος του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ του ΚΚΕ
(αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Ριζοσπάστης”,  6-7/6/2020)
Περιβάλλον και Διαχείριση Αποβλήτων: ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ στην ίδια όψη του ίδιου νομίσματος
Scroll to top